ประวัติพันธุ์
ศูนย์วิจัยข้าวปัตตานีได้เก็บรวบรวมพันธุ์ ข้าวเหนียว สีพันธุ์พื้นเมืองจากจังหวัดกระบี่ นครศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา ปัตตานี ที่เกษตรกรนิยมปลูกทั่วไปในภาคใต้ ตั้งแต่ปี 2539 ถึง 2542 ได้จํานวน 89 พันธุ์ มาปลูกศึกษา วิจัยและพัฒนาพันธุ์ภายใต้โครงการวิจัยและพัฒนาพันธุ์ข้าว นาสวน นาน้ำฝนภาคใต้ที่ศูนย์วิจัยข้าวปัตตานี ในฤดูนาปี 2546/47 ถึง 2547/48 หลังการจัดหมวดหมู่กลุ่มพันธุ์แล้ว ได้ดําเนินการปลูกคัดเลือกให้เป็นพันธุ์บริสุทธิ์ (Pure line Selection) แบบรวงต่อแถวในแต่ละกลุ่มพันธุ์/สายพันธุ์ที่ ศูนย์วิจัยข้าวปัตตานี คัดเลือกข้าวเหนียวดําหมอได้ สายพันธุ์ PTNC96051-37 ซึ่งได้เก็บตัวอย่างพันธุ์มาจาก อําเภอเมือง จังหวัดพัทลุง (กรมการข้าว, 2554)
ลักษณะประจำพันธุ์
- ข้าวเหนียวดําหมอ 37 สายพันธุ์ PTNc9605137 เป็นข้าวเหนียวดําพันธุ์พื้นเมืองไวต่อช่วงแสง
- ออกดอกต้นเดือนกุมภาพันธ์ ผลผลิตเฉลี่ย 378 กิโลกรัมต่อไร่ ความสูงประมาณ 139 เซนติเมตร
- ลักษณะทรงกอตั้ง แผ่นใบสีม่วงผสมเขียว กาบใบ สีเขียวเส้นม่วง ใบธงหักลง ยอดเกสรตัวเมียสีม่วงอ่อน ยอดดอกสีม่วงดํา สีกลีบรองสีม่วงแดง คอรวงยาว รวงแน่นปานกลาง การแตกระแงปานกลางรวงยาว 24.8 เซนติเมตร ข้าวเปลือกสีฟางกระน้ำตาล
- เมล็ดข้าวเปลือกยาว 10.69 มิลลิเมตร กว้าง 3.10 มิลลิเมตร หนา 2.04 มิลลิเมตร ข้าวกล้องสีดํายาว 7.28 มิลลิเมตร หนา 1.80 มิลลิเมตร รูปร่างเมล็ดค่อนข้าง ป้อม น้ำหนักข้าวเปลือก 27.93 กรัมต่อ 1,000 เมล็ด
- คุณภาพการสดีมาก ระยะพักตัวประมาณ 8 สัปดาห์
- เป็นข้าวเหนียวดําพื้นเมือง เมื่อนึ่งสุกมีลักษณะ อ่อนนุ่มที่ผู้บริโภคในพื้นที่ภาคใต้นิยม นําไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ เป็นอาหารเสริมหรืออาหารว่างใช้ในงานบุญ ประเพณีและพิธีกรรมต่างๆ ทําให้มีราคาจําหน่ายสูงกว่าข้าวทั่วไป
คุณค่าทางโภชนาการ
เป็นข้าวที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงซึ่งพบ ว่าข้าวกล้องและข้าวกล้องงอกมีสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ โดยมีธาตุแคลเซียม ธาตุเหล็ก ธาตุสังกะสีและสารในกลุ่ม วิตามินอีแอลฟาโทโคฟีรอลสูง มีวิตามินบี 1 วิตามินบี 3 และวิตามินบี 6 รวมทั้งความสามารถในการต้านอนุมูลอิสระสูง